Out of Space

Prodigy, out of space


Ή και που Skazi αν προτιμάτε...

Εξαναείδετε τούτον τον τύπο;

Το 2006, σε μια ψυχιατρική κλινική της Νέας Υόρκης μια τρόφιμος ελάλεν του θεραπευτή της ότι βλέπει συνέχειαν έναν άντρα στα όνειρα της που της διά συμβουλές. Έκαμεν μόνη της και ένα σκίτσο του άντρα και έδωκεν το στον ψυχιάτρο. Ο γιατρός έβαλεν το στο γραφείο του και εν του έδωκεν σημασία. Μετά που λλίες μέρες, όμως, ένας άλλος ασθενής είδεν το σκίτσο και είπεν στον ψυχίατρο ότι ξέρει τον τύπον. «Βλέπω τον στα όνειρα μου», είπεν του. Αρχικά, ο ψυχίατρος ενόμισεν ότι εν περιστατικό επινεμόμενης ψυχωτικής διαταραχής (folie a deux): οι θκυο ασθενείς συζητούν τες εμπειρίες τους και ο ένας υιοθετά την ψύχωση του άλλου. Καλού-κακού, ο ψυχίατρος είπεν να στείλει το σκίτσο σε συνάδελφους του που ασχολούνται με διαταραχές στον ύπνο.
Μέχρι σήμερα, εβρεθήκαν πάνω που 2.000 ασθενείς που ισχυρίζουνται ότι ο ίδιος τύπος εμφανίζεται στα όνειρα τους σε ούλλον τον κόσμον: Λος Άντζελες, Βερολίνο, Σάο Πάολο, Τεχεράνη, Πεκίνο, Ρώμη, Βαρκελώνη, Στοκχόλμη, Παρίσι, Νέο Δελχί, Μόσχα… Ούλλους διά τους συμβουλές και συζητά τα προβλήματα τους. Κανένας όμως εν τον είδεν ποτέ στην πραγματική ζωή. Εκάμαν και ιστοσελίδα που μελετούν το φαινόμενο. Οι ψυχίατροι που ασχολήθηκαν με το θέμα λαλούν ότι ο αριθμός των ατόμων που τον βλέπουν στα όνειρα τους πρέπει να εν πολλά μεγαλύτερος. WTF? Ποιος εν τούτος και τι γυρεύκει στα όνειρα του κόσμου;
Για τούτον τον τύπο εδιατυπωθήκαν αρκετές θεωρίες. Η πρώτη που εθκιάβασα ήταν και η πρώτη που μου ήρτε στο νου μόλις άκουσα την κουβέντα: η θεωρία του Καρλ Γιουνγκ για τα αρχέτυπα. Βασικά ο Γιουνγκ ελάλεν ότι ο άνθρωπος, που τον τζαιρόν που εζούσε στες σπηλιές, εσχημάτισε στο νου του κάποια αρχέτυπα για τους διάφορους ρόλους που παίζουν κάποιοι ανθρώποι στην κοινωνία. Τούτα τα αρχέτυπα όμως εν κομμάτι του εαυτού μας, γίνουνται ένα με το ασυνείδητο μας και πολλές φορές φκαίνουν έξω ως χαρακτηριστικά και αποδίδουμεν τα σε κάποιον άλλον. Κάτι σαν ελαφράς μορφής πολλαπλή προσωπικότητα. Π.χ. το αρχέτυπο του δυναμικού ηγέτη, του σοφού γέροντα, του κακού μας εαυτού και ξέρω’γω κουβέντες. Ο τύπος φαίνεται να εν ο συμβουλάτορας της υπόθεσης, που τον φκάλλει το ασυνείδητο μας στα όνειρα για να μας βοηθήσει να λύσουμεν ένα πρόβλημα.
Μια άλλη θεωρία, η πιο θρησκευτική, λαλεί ότι τούτος ο τύπος εν μια που τες μορφές που επιλέγει ο δημιουργός για να έρτει σε επαφή μαζί μας, μέσω των ονείρων. Ασπούμε, ένας θρήσκος μπορεί να τον εκλάβει ως έναν άγιο που του εδείχτηκεν. Οι πιο «ανοιχτόμυαλοι» λαλούν ότι εν υπαρκτό πρόσωπο που έσιει τη δυνατότητα να ταξιδεύκει και να εισβάλλει στα όνειρα μας. Άλλοι λαλούν ότι πρέπει να εν υπαρκτό πρόσωπο που έκαμεν την εμφάνισην του π.χ. σε διαφήμιση ή ταινία ως κομπάρσος, και το πρόσωπο του έμεινεν αποτυπωμένο στη μνήμη όσων των είδαν. Άλλοι λαλούν ότι αρχικά το πρόσωπο φαίνεται οικείο μόλις το δούμε στο σκίτσο, και στη συνέχεια επειδή το έχουμεν στο νου μας βλέπουμεν το και στο όνειρο μας (κάτι σαν μαζικό folie a deux).
Εσείς εξαναείδετε τούτον τον τύπο;

Dance!

Μιλώντας με τα ζώα, part 2

Τα ζώα μεταξύ τους συνεννοούνται. Μιλούν. Μπορεί να μεν έχουν την πολύπλοκη ανθρώπινη ομιλία και γλώσσες με τόμους γραμματικών, αλλά πάλε μιλούν. Όπως φαίνεται, η γλώσσα τους μπορεί να γίνει κατανοητή και που εμάς. Κάτι επιστήμονες επήραν το απόφαση να αποκωδικοποιήσουν τη γλώσσα που χρησιμοποιεί έναν είδος πιθήκων (Cercopithecus campbelli) που ζουν στο εθνικό πάρκο Τάι της Ακτής Ελεφαντοστού. Επιάσαν τες διάφορες κραυγές που κάμνουν ορισμένοι κερκοπίθηκοι, εκατηγοροποιήσαν τες και επαρατηρήσαν πότε χρησιμοποιούνται.
Όπως σε κάθε ανθρώπινη κοινωνία, έτσι και στην κοινωνία των πιθήκων, το κάθε μέλος έσιει τη δουλειά του. Οι επιστήμονες εμελετήσαν τους "φύλακες" της ομάδας, και έτσι τα αποτελέσματα που εφκάλαν εν σχετικά με τη δουλειά που εκάμναν οι συγκεκριμένοι πίθηκοι. Τούτοι εν κυριάρχοι αρσενικοί, χωρίζουνται στην περίμετρο του χώρου που βρίσκεται η ομάδα (στο κέντρο μεινίσκουν τα μωρά με τες "γκουβερνάντες"), παρατηρούν και ειδοποιούν τους υπόλοιπους με κραυγές όποτε δουν ένα κίνδυνο. Όπως επροσέξαν οι επιστήμονες, η κάθε κραυγή που εφκάλαν αντιστοιχούσε με ένα συγκεκριμένο κίνδυνο και μάλιστα εκάμναν και συνδυασμούς λέξεων.
Μόλις εβλέπαν έναν κλαδί που έπεφτε εφωνάζαν "μπουμ", αν είσιε λεοπάρδαλη εφωνάζαν "κρακ", αν εβλέπαν αετό εφωνάζαν "χοκ". Τωρά αν επροσθέταν "ου" στο τέλος της λέξης, άλλασσε κάπως η σημασία της. "Κρακ-ου" γενικός συναγερμός, "χοκ-ου" ύποπτες κινήσεις στες κορφές των δέντρων (φίδι, άλλοι πίθηκοι). Με το "μπουμ-μπουμ" εκαλούσαν ούλλα τα ζώα να συγκεντρωθούν κοντά για ασφάλεια. Μόλις αποφασήσαν οι επιστήμονες όμως να παρατηρήσουν μιαν άλλην ομάδα πιθήκων, είδαν ότι αν και χρησιμοποιούν τες ίδιες κραυγές, έχουν διαφορετική σημασία. Η κάθη "φυλή" έσιει τη δική της γλώσσα που δημιουργεί με τους ίδιους ήχους.
Παρόμοια αποτελέσματα είχαν και επιστήμονες που εμελετήσαν τη γλώσσα των δελφινιών. Τους ήχους εκαταγράφαν τους με κυματοσκόπιο (CymaScope) και για να τους αποκωδικοποιήσουν εχρησιμοποιήσαν το ίδιο σύστημα που αποκρυπτογραφήσαν τα ιερογλυφικά. Τα δελφίνια, όπως αποδείχτηκε, όι μόνο έχουν γλώσσα, αλλά διούν στο κάθε μέλος και ένα όνομα. Τον ήχο-όνομα έσιει τον το κάθε δελφίνι που την ημέρα που γεννιέται. Αν και επαραξενεύκουνταν, ανταποκρίνουνταν στο όνομα τους ακόμα και αν τους εκαλούσαν οι επιστήμονες με τη βοήθεια υπολογιστή και μεγαφώνων.
Η φάση εν ότι οι επιστήμονες επροσέξαν ότι που λείπει ένα δελφίνι, έσιει φορές που άλλα μέλη της ομάδας μιλούν για τζείνους. Κουτσομπολεύκουν τους! Και όποτε οι επιστήμονες εβάλλαν να παίξει ο ήχος-όνομα ενός δελφινιού που εν ήταν τζαμέ, τα υπόλοιπα (ως γνήσιοι κουτσομπόλιες) "εβάλλαν αυτίν". Αν επάιζαν έναν άσχετο ήχο που εδημιουργούσε ο υπολογιστής, ούτε εσυγκηνούνταν.
Όπως και με τους πιθήκους όμως, η κάθε αγέλη (ή κοπάδι;) δελφινιών έσιει διαφορετική γλώσσα και έννεν εύκολο να συνεννοηθούν μεταξύ τους. Ούτε καν για ζευκάρωμα. Αν ένα δελφίνι εξοριστεί που μια αγέλη (εν έχουν ανοχή για τα δελφίνια που επιτήθουνται σε άλλα δελφίνια), φκάλλει τα πέρα μόνο του. Εν μπορεί να μπει σε άλλην ομάδα γιατί εν ξέρει τη γλώσσα και εν του διούν ευκαιρία να τη μάθει γιατί το γεγονός ότι έμεινε μόνο του εν ύποπτο. Τούτα τα δελφίνια συνήθως κοντεύκουν στους ανθρώπους και ζητούν παιχνίδι. Μοναξιές...

Μιλώντας με τα ζώα

Ο άνθρωπος, θεωρεί τον εαυτό του το πιο έξυπνο είδος. Αρέσκει του να συγκρίνει την ευφυΐα του με των άλλων ζώων και να την βρίσκει παραπάνω. Τελικά η εξυπνάδα πρέπει να έρκεται πακέτο μαζί με την υπεροψία. Η σύγκριση όμως εν εντελώς ανόμοια. Εν όπως που να προσπαθεί κάποιος να συγκρίνει τον Γιούσεϊν Μπολτ με τον Λίο Μέσι για να δει ποιος εν ο καλλύτερος αθλητής. Ο ένας εν σπρίντερ, ο άλλος εν ποδοσφαιριστής. Πώς να συγκρίνεις θκυο ανόμοια πράματα; Αν έπιανες 100 άνθρωπους που το δυτικό πολιτισμό και έσυρνες τους μεσ’τη ζούγκλα, οι μισοί εν θα εφκάλλαν την εφτομάδα. Ναι κύριε, έσιεις 2-3 πτυχία, είσαι έξυπνος. Στον κόσμο σου όμως, που οι ανάγκες εν διαφορετικές. Στη ζούγκλα, εν έσιεις ούτε τη φυσικήν ικανότητα και τες ικανότητες επιβίωσης ενός έφηβου ζώου. Και ο πίθηκος για να επιβιώνει στη ζούγκλα εν και τζείνος έξυπνος, με ένα διαφορετικό τρόπο. Τουλάχιστον, ο πίθηκος εν κόφκει το δέντρο που του κάμνει φρούτα να τρώει. Εν σύρνει μλκιες στον ποταμό που του διά νερό να πιει. Εν καταστρέφει το περιβάλλον που ζει. Όσο να’ναι, και τούτον εν εξυπνάδα που θέλει. Πριν ξεφύγω, να σας πω την κουβέντα που έθελα…
Πριν λλίες μέρες εθκιάβασα για έναν 29χρονο πίθηκο, τον Κάντζι. Ανήκει στο είδος μπονόμπο, που θεωρούνται ότι πιο κοντινό υπάρχει γενετικά στον άνθρωπο. Οι ζωολόγοι που εν υπεύθυνοι στο κέντρο ερευνών που τον φιλοξενεί, στην Άιοβα των ΗΠΑ, αποφασίσαν να μάθουν αγγλικά σε έξι μπονόμπο! Όι πως οι άλλοι εν ανεπίδεκτοι μαθήσεως, αλλά ο Κάντζι εν ο καλλύτερος τους μαθητής. Έμαθεν ήδη και αντιλαμβάνεται 384 απλές και σύνθετες λέξεις, υπακούει εντολές και ο ίδιος (αφού η φύση εν τον επροίκισεν με το γονίδιο foxp2 και ομιλία) επικοινωνεί με καρτέλες και σχέδια. Μάλιστα κάμνει και συνδυασμούς για να εκφράσει τα συναισθήματα του.
Το καλόν της υπόθεσης εν ότι πλέον προσπαθούμε να επικοινω- νήσουμε με άλλα ζώα (εν γυρεύκουμεν chat αποκλειστικά με «νοητικά ισάξιους» μας εξωγίηνους) και αρκέψαμεν να βάλλουμεν την υπεροψία μας κάτω. Εν είμαστε το μόνο είδος που μπορεί να εκφράσει τα συναισθήματα του και να επικοινωνήσει. Φυσικά όποιος είσιεν ποτέ στη ζωή του κατοικίδιο, ξέρει το ήδη. Όπως εμείς μιλούμε στα ζώα που φιλοξενούμεν και έχουμεν την απαίτηση να καταλάβουν τι λαλούμε σε μιαν άγνωστη τους γλώσσα, έτσι πρέπει να μάθουμε και εμείς να καταλάβουμεν τι θέλουν να μας πουν. Επεινάσαν, εδιψάσαν, εβαρεθήκαν, θέλουν σημασία, θέλουν να κάμουν την ανάγκη τους; Τα ζώα πάντα προσπαθούν να μας το «πουν», με συγκεκριμένες κινήσεις, αντιδράσεις και γαβγίσματα /νιαουρίσματα. Με τον τρόπο τους τελοσπάντων. Αν δεν καταλάβουμεν, έννα μας σιέσουν στο χαλί. Έτσι εν η επικοινωνία. Θέλει προσπάθεια και που τες θκυο πλευρές.
Μια ζωολόγος που το Πανεπιστήμιο του Τορόντο, η Αν Ρούσον, είπεν μιαν ιστορία που μου άρεσεν πολλά. Μια επιστημονική αποστολή επήεν στο τροπικό δάσος του Βόρνεο για να μελετήσει τους ουραγκοτάγκους. Με τον τζαιρόν, οι ουραγκοτάγκοι εξηφοηθήκαν τους ανθρώπους και άρκεψαν με της σειρά τους να τους παρατηρούν, πως συμπεριφέρουνται, τι κάμνουν, πως λειτουργούν. Έβλεπαν για παράδειγμα έναν άνθρωπο να πιάνει μια μαχαίρα και να κόφκει μια καρύδα θκυο ππαλιές, ενώ ο ίδιος ο ουραγκοτάγκος εχτυπούσεν την καρύδα μιαν ώρα πάνω σε ένα μυτερό ξύλο που εκάρφωνε στο έδαφος για να μπορέσει να την ανοίξει. Έτσι, μιαν καλή μέρα, ένας ουραγκοτάγκος έπιασε μια καρύδα και επήεν σε ένα άνθρωπο - «γείτονα» του και άρκεψεν να φκάλλει κάτι παράξενες κραυγές. Ο ζωολόγος έβλεπεν τον απορημένος. «WTF?», λαλεί σου ο άνθρωπος. Τελικά, ο ουραγκοτάγκος έβαλεν την καρύδα χαμέ, έπιασε ένα ξύλο και έκαμεν του την κίνηση που έκαμνε ο άνθρωπος με τη μαχαίρα για να κόψει την καρύδα. Έθελεν μιαν εξυπηρέτηση ο ουραγκοτάγκος. «Κόψε μου την θκυο ππαλιές με το εργαλείο σου», λαλεί σου. Που να βασανιέται με το μυτερό το ξύλο.
Για το πιο πάνω περιστατικό, η Ρούσον είπε: «Η δική μου θεωρία είναι ότι χρησι- μοποιούν την παντομίμα γιατί πιστεύουν ότι είμαστε ηλίθιοι, επειδή δεν καταλα- βαίνουμε τι προσπαθούν να μας πουν με τη δική τους γλώσσα και μετά μας δείχνουν ακριβώς με τις κινήσεις τους τι θέλουν. Όπως ακριβώς κάνουμε εμείς όταν θέλουμε να γίνουμε κατανοητοί σε κάποιους που δεν "πιάνουν" αυτό που τους λέμε». Χεχε, οι πιθήκοι εθεωρήσαν ηλίθιους τους ανθρώπους. Το πιο έξυπνο είδος. Αλήθκεια όμως, γιατί ο άνθρωπος ως το πιο έξυπνο είδος εν μαθαίνει τη «γλώσσα» των ζώων (να τα κατανοεί τελοσπάντων) και περιμένει που τα ζώα να μάθουν τη δική του; Γιατί έμαθε ο Κάντζι αγγλικά για να επικοινωνήσει, και όι οι ζωολόγοι τη δική του γλώσσα; Γιατί έχουμεν την απαίτηση να καταλαβαίνει ο σιύλλος μας «ελληνικά» (βλέπε «sit» και «stay»); Τελικά θέλει προσπάθεια η επικοινωνία, όι υπεροψία.

Part 2